Monumentendag Delft: kom kijken in de sterrenwacht

De toren met de vroegere sterrenwacht in Delft is weer open tijdens Open Monumentendag. Zaterdag 14 september kun je er een kijkje komen nemen. Er is een leuk programma. Je kunt zelfs door oude astronomische instrumenten kijken.

De vroegere Delftse sterrenwacht is te vinden in een toren aan de Kanaalweg 4, in het gebouw van de voormalige faculteit Geodesie, Landmeten en Waterpassen, tegenwoordig in bezit van DUWO. Het faculteitsgebouw werd gebouwd tussen 1892 en 1894. In een monumentale koepel op de vijfde verdieping bevindt zich het observatorium dat door de faculteit werd gebruikt voor studiedoeleinden.

De geodesie houdt zich bezig met de bepaling van de vorm en de afmetingen van de aarde en plaatsbepalingen op en om de aarde. Hoewel als sterrenwacht ingericht, werd het observatorium in de Koepel nooit officieel als zodanig gebruikt (zoals met de Leidse sterrenwacht wel het geval was). De koepel werd uitsluitend gebruikt voor astronomische waarnemingen en voor geodetische tijdmeting en plaatsbepalingen op aarde.

Antieke landmeetinstrumenten

Ook het programma tijdens Monumentendag heeft daar alles mee te maken. Zo kun je op de derde verdieping uitleg over de geodetische collectie krijgen. Want behalve de sterrenwacht is in de toren ook het erfgoed van de faculteit te bezichtigen. Het gaat om de ca. 500 geodetische instrumenten uit de onderwijsgeschiedenis van het pand: onder meer landmeetinstrumenten als theodolieten en andere hoekmeetinstrumenten, kleine sterrenkijkers, waterpasinstrumenten, chronometers en sextanten. Ze waren van groot belang in een tijd waarin GPS nog toekomstmuziek was. Veel van de instrumenten zijn bijzonder en antiek.

Hollandse Cirkel

Al deze instrumenten zijn in beheer bij de Stichting De Hollandse Cirkel, die zich bezighoudt met de geschiedenis van de geodesie in Nederland. De stichting zorgt voor de instrumenten en waarborgt daarmee hun voortbestaan. Onder meer tijdens Monumentendagen geeft ze uitleg over de instrumenten. Zo wordt tijdens de komende Monumentendag op de tweede verdieping uitleg gegeven over de arithmometer en op de eerste verdieping over de tijdwaarneming. Op de vierde verdieping, op het terras rond de koepel (met fraai uitzicht over Delft) kun je door de oude instrumenten kijken. In de koepel zelf krijg je uitleg over hoe de sterrenwacht destijds werd gebruikt.

Hoe de zon op aarde kwam

Op verschillende tijdstippen van de dag is er nog een aanvullende programma in het gebouw. Zo wordt voor een breed publiek verteld hoe de zon op aarde kwam en is er een optreden van Vocalzz, het a capella jazzkoor van TU-studenten. Het volledige programma staat hieronder.

Van 10.00 tot 17.00 uur:

Hal: uitleg over het gebouw

Eerste verdieping: uitleg over tijdwaarneming

Tweede verdieping: uitleg over arithmometer

Derde verdieping: uitleg over geodetische collecties

Vierde verdieping (terras met uitzicht): mogelijkheid om door instrumenten te kijken

Vijfde verdieping (koepel): uitleg over gebruik sterrenwachtkoepel

Vanaf 12.45 uur:

Begane grond, ruimte firma Delmic,12.45 – 13.00 uur: vertelkring ‘Hoe kwam de zon op aarde?’

Trappenhuis, 13.15 – 14.00 uur: Vocalzz, a capella jazzkoor TU-studenten

Begane grond, ruimte firma Delmic,14.15 – 14.30 uur: vertelkring ‘Hoe kwam de zon op aarde?’

Begane grond, ruimte firma Delmic,15.15 – 15.30 uur: vertelkring ‘Hoe kwam de zon op aarde?’