<iframe allow=";" allowfullscreen="" frameborder="0" height="360" src="https://www.youtube.com/embed/1RNk5K_yMpw" width="550"></iframe>
Na voorbereiding is in mei met het werk begonnen. Behalve het noodzakelijke onderhoud krijgt het studentenhuis met 29 kamers onder meer isolatie in de buitenschil, dubbele beglazing, zonnecollectoren op het dak, een systeem voor collectieve warmteterugwinning en warmwateropslag in een zonneboiler. Dergelijke verduurzaming is tegenwoordig misschien gewoon in veel nieuwere panden of standaard bij nieuwbouw, maar voor rijksmonumenten is het bepaald niet vanzelfsprekend. Veel ingrepen zijn moeilijk door de rijksmonumentale staat, de noodzaak historische details te behouden of bijvoorbeeld de ligging in een oude binnenstad. Ook is het werk vaak onzeker doordat tijdens de uitvoering onbekende aspecten aan het licht komen die weer een net iets andere aanpak vereisen.
Dubbel glas waar je niets van ziet
Voor het werk aan De Witte Raaf zijn grondige voorbereidingen gedaan en is er veel overleg geweest met de Erfgoedcommissie Leiden. Zo werd in overleg gekozen voor een tamelijk nieuwe manier van dubbele beglazing. “Het zijn dubbele ruiten waar je na aanbrengen bijna niets van ziet,” vertelt projectleider Gerrit Dijkstra. “Er komen bijvoorbeeld geen achterzetruiten aan te pas die immers het traditionele aanzicht kunnen aantasten. En ze leveren een isolatiewaarde op die bijna even groot is als bij gewone dubbele beglazing.” Ook de isolatie van de buitenschil is monumentvriendelijk.
Zonnecollectoren zijn vaak moeilijk te plaatsen bij een rijksmonument. Bij De Witte Raaf kan het, omdat het pand een plat dak heeft. Ook de warmwateropslag in een boiler met zonnecollector – niet altijd mogelijk in de binnenstad - blijkt hier goed toe te passen. De collectieve warmteterugwinning blaast in de winter via pijpen warme lucht de kamers in en zorgt er in de zomer voor dat warme lucht het gebouw uit wordt gezogen.
Sinds mei is binnenin het pand al veel sloopwerk verricht. Want De Witte Raaf krijgt ook een andere, meer praktische, indeling. Na de verbouwing is het huis ingericht voor twee groepen: in het rechterdeel komt een groep van negen kamers en in het linkerdeel een groep van twintig kamers. Beide groepen krijgen een eigen voordeur en woonkeuken. In het middendeel leidt een grote gemeenschappelijke toegang naar een fietsenstalling op het achterterrein.
Tijdens het sloopwerk werden nog twee historische plafonds, een schouw en oude binten gevonden. Ze krijgen dadelijk allemaal een fraai plekje in het nieuwe geheel.
Bij de verbouwing wordt ook de brandveiligheid verbeterd en de riolering vernieuwd.
Niet in bewoonde staat
“Het lastigste bij de verbouwing van zo’n rijksmonument is dat je het niet in bewoonde staat kunt doen,” zegt Gerrit Dijkstra. Daarom werd ruim voor het begin van het werk al een verhuurstop ingesteld. De kamers van bewoners die vertrokken kregen geen nieuwe huurder. Voor het achttal overgebleven bewoners werd in onderling overleg een sociaal plan opgesteld. Sommigen kozen ervoor zelf een nieuwe kamer te zoeken, anderen kregen van DUWO nieuwe huisvesting aangeboden.
De kennis die tijdens deze verbouwing wordt opgedaan, wordt straks weer gebruikt voor andere rijksmonumenten die moeten worden opgeknapt en verduurzaamd. Waarschijnlijk worden aansluitend aan Huize De Witte Raaf twee panden aan de Hooigracht aangepakt, eveneens in Leiden. De voorbereidingen daarvoor zijn nog bezig. Een belangrijk leerpunt in de verbouwing van monumenten is volgens projectleider Dijkstra: “Zorg voor zoveel mogelijk flexibiliteit in de uitvoering. Je komt onderweg altijd veel tegen wat je anders aan moet pakken dan gedacht.”
Historie
De Witte Raaf, eigenlijk de twee panden Papengracht 17 en 19, was na de bouw in het begin van de 17e eeuw lang woonhuis van voorname Leidse families. Eind 19e eeuw zat het Rijksmuseum voor Oudheden er nog een tijdje in. Vanaf het begin van de vorige eeuw werd het bewoond door studenten. Van hen kreeg het ook de naam ‘Huize De Witte Raaf’. In deze eeuw was het pand een verenigingshuis van studentenvereniging L.V.V.S Augustinus.
